Καλώς ήλθατε στην ιστοσελίδα μας!

Η επίσημη ιστοσελίδα του
Πολιτιστικού Συλλόγου Απανταχού Αμπελακιωτισσιωτών Ναυπακτίας 
"ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΑΜΠΕΛΑΚΙΩΤΙΣΣΑ"

Αμπελακιώτισσα

  Η Αμπελακιώτισσα (πρώην Κοζίτσα) υψομ. 840μ., στη Δημοτική Ενότητα Αποδοτίας του Δήμου Ναυπακτίας, βρίσκεται σε λεκάνη που σχηματίζουν δύο λόφοι της κορυφής Άï Λιάς (1.450 μ.), προέκτασης του Αρδίνη, ακριβώς απέναντι από την απόκρημνη Τσεκούρα (1732 μ.) από την οποία τη χωρίζει το Μαϊρέμα. Οίκηση παρατηρείται από την αρχαία εποχή. Στις θέσεις “Πλαγιά” και “Καστρί”, έχουν επισημανθεί αρχαίοι τάφοι. Η λάγηνος που βρέθηκε σ’ ένα τάφο στη θέση Πλαγιά έχει αναχθεί στην Ελληνιστική εποχή (3ος αι.).

     .
    Το χωριό είναι βυζαντινό αφού ως Κόζιτσα εμφανίζεται στα οθωμανικά κατάστιχα. Ο Γάλλος περιηγητής Πουκεβίλ την κατονομάζει στον κατάλογο των χωριών περιοχής Κραβάρων, να κατοικείται από 10 οικογένειες. Το 1927 η Κόζιτσα θεωρηθείσα ως ξενική λέξη αντικαταστάθηκε από το τοπωνύμιο Καστρί για να οριστικοποιηθεί το 1928 σε Αμπελακιώτισσα, από την προσωνυμία της Παναγίας.   

   Είναι ένα χωριό που η γύρω του παρθένα φύση με την πλούσια πανίδα και χλωρίδα του, τις εναλλαγές των χρωμάτων κατακλύζει τις αισθήσεις. Νότια το πανέμορφο ποτάμι ο Κότσαλος διασχίζει ήρεμα και υπομονετικά το άγριο φαράγγι του Κάκαβου όπου και το περίφημο πετρογέφυρο και τη μικρή κοιλάδα του.

     Δύο σημαντικά χριστιανικά μνημεία υπάρχουν στο χωριό. Η ενεργή ανδρική Ιερά Μονή Παναγίας Αμπελακιώτισσας & Αγίου Πολυκάρπου με πολλών αιώνων ιστορία που παραδίδεται ότι κτίστηκε το 1456 μ.Χ., θεωρείται η “Κιβωτός της Ναυπακτίας”, αφού φυλάσσει ανεκτίμητα κειμήλια, όπως την εικόνα της Παναγιάς, τη δεξιά χέρα του Αγίου Πολυκάρπου, τον επιτάφιο της Μαριώρας (1735), το αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο (1871 – 1874), αργυρή λειψανοθήκη (1470) κτλ. Το κομψό καθολικό με τα διακοσμητικά λιθανάγλυφα κτίστηκε το 1847.

    Το δεύτερο είναι ο ενοριακός ναός Άγιος Νικόλαος. Ανακαινίσθηκε το 1744. Το 1880 επιμηκύνθηκε ο ναός προς τα δυτικά και προστέθηκε ο γυναικωνίτης. Τελευταία ανακαίνιση έγινε το 2010 – 2012 όπου ανακατασκευάστηκαν οι δύο τοίχοι (Βόρειος και Νότιος), η σκεπή και το καμπαναριό, όλα με δωρεές χωριανών.
 Εκπληκτικής τεχνικής είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο που φιλοτεχνήθηκε το 1748 από τον ντόπιο τεχνίτη Αθανάσιο Δαμιανό με εικόνες της ίδιας εποχής.
      Ενδιαφέρων και ο ναός της Αγίας Βαρβάρας (ανακαινισμένος στη 10ετία του 1980 και τελευταία ανακαίνιση το 2020), που φαίνεται από την επιγραφή ότι ήταν επισκοπικός ναός, επί Επισκόπου Ιακώβου. Επίσης τα εξωκκλήσια Άγιος Παντελεήμονας και Άγιος Ιωάννης.
     Στο κέντρο του χωριού αξίζει να επισκεφθείτε το Λαογραφικό Μουσείο Αμπελακιώτισσας που εγκαινιάσθηκε πρόσφατα και να θαυμάσετε το Μνημείο Πεσόντων Αμπελ/των που ανεγέρθηκε πρόσφατα.

Στους πρόποδες του Αη-Λια νότια του χωριού στην τοποθεσία «Καστρί», λίγο πιο κάτω από το εξωκκλήσι Αγιος Παντελεήμων, και στη διασταύρωση των μονοπατιών Καστρί – Μάρμαρα, υπάρχουν απομεινάρια  τάφου αγνώστου αγωνιστή του 1821, (ο οποίος ή ήταν τραυματίας και υπέκυψε στα τραύματά του, ή απεβίωσε αιφνίδια)  και ανήκε στους εξοδίτες του Μεσολογγίου που πέρασαν από την Αμπελακιώτισσα μετά την ηρωϊκή έξοδο 1826, κατά τη διαδρομή τους για τα Σάλωνα (με τελικό προορισμό Ναύπλιο).
     Αξιομνημόνευτο είναι ότι στο χωριό παλαιότερα κύρια ασχολία ήταν η ραπτική. Οι Κοζιτσιάνοι ραφτάδες γυρίζανε παρέες – παρέες στα Ρουμελιωτοχώρια και σ’ άλλα μέρη για να φτιάξουν τα ελληνοσκούτια. Μιλούσαν μια συνθηματική γλώσσα τα Ραφτιάδικα ή Πλέικα. Πούλος στο Κραβαρίτικο ιδίωμα των ραφτιάδων λεγόταν ο ράφτης. Εδώ είχαν αναπτυχθεί και εργαστήρια χρυσοχοΐας, αργυροχοΐας, μεταξιού, ξυλογλυπτικής με προεξάρχουσα την οικογένεια Δαμιανού, γιαυτό στο χωριό υπάχει μέχρι σήμερα το τοπωνύμιο "Αργαστήρια".

     Η Αμπελακιώτισσα φημίζεται για τη στρατιωτική της ιστορία. Έδωσε άξια τέκνα που υπηρέτησαν επάξια τις ένοπλες δυνάμεις. Συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Παλιγγενεσία και Επανάσταση του 1821 με μεγάλη δράση κατά της Τουρκοκρατίας, τόσο των κατοίκων, όσο και της ιστορικής Ιεράς Μονής Αμπελακιώτισσας. Ξακουστοί οπλαρχηγοί : Γεώργιος Πιλάλας, Βασίλης Μπούσγος, Λιβέριος (Κύριλλος) Λιβερόπουλος, Αθ. Ζαφειρόπουλος και αρκετοί ακόμα που δοξάστηκαν και έπεσαν ηρωικά για την Πατρίδα, σε όλους τους πολέμους που ακολούθησαν ως τα νεότερα χρόνια.
  Σημαντικός ευεργέτης της Αμπελακιώτισσας ήταν ο Δημήτριος Ι. Πλούμης (Βλαχιώτης) (1873 – 1936). Το κληροδότημα Δ. Πλούμη, δίνει υποτροφίες (125€ μηνιαίως) σε 2 φοιτητές (με καταγωγή από την Αμπελακιώτισσα) κατά τη διάρκεια σπουδών τους σε ΑΕΙ.

    Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Απανταχού Αμπελ/των «Παναγία η Αμπελακιώτισσα» (συνένωση των δύο Συλλόγων Ναυπάκτου και Αθηνών σε έναν, με τροποποίηση καταστατικού το 2015), εκτός από τα έργα εξωραϊσμού, καλωπισμού κ.α., διοργανώνει δράσεις και εκδηλώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, με κυριότερες τις καλοκαιρινές εκδηλώσεις (Αντάμωμα, “Kotsalos” River Party, Θεατρική παράσταση, Διαγωνισμό τραγουδιού , δηλωτής κ.α.) και το χειμώνα με τη «γιορτή βραστού» του Αγίου Νικολάου πολιούχου του χωριού, εκδήλωση κοπής πίτας κ.α. Ο Σύλλογος επίσης εκδίδει την εφημερίδα «Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΑΚΙΩΤΙΣΣΑΣ» και διατηρεί την ιστοσελίδα: ambelakiotissa.gr

    Φημισμένα επίσης είναι και τα θρησκευτικά πανηγύρια όπου εορτάζει το ιστορικό Μοναστήρι 14-15 Αυγούστου (Εορτή Κοίμησης της Θεοτόκου) και 22-23 Φεβρουαρίου (Εορτή Αγίου Πολυκάρπου).
               Στην Αμπελακιώτισσα ο επισκέπτης μπορεί να διαμείνει καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους στο Πανδοχείο «Δρυάδες» (Β. Κανέλλος) που διατηρεί και καφε/εστιατόριο. Και για φαγητό, ποτό, καφέ υπάρχει το καφε/ψησταριά «Παϊδάρας» (Ι. Παπαϊωαννίδης) που εξυπηρετεί με παραδοσιακό μενού και φαγητά της ώρας.
 

  

Η λίστα ετικετών είναι κενή.